“Этик” продакшны жүжигчин С.Одбаяр: Олны танил, од болно гэж мэргэжлээ сонгож байлаа

Жүжигчин хэмээх мэргэжлийг эзэмшиж түүгээрээ бахархаж яваа хөдөлмөрч, эгэл даруу залуу үеийн төлөөлөл болсон тэрээр Сэлэнгэ аймагт 1989 онд А.Сүхбаатар, Л.Лхагвасүрэн нарын отгон хүү болон мэндэлжээ. Багаасаа урлагийн үзлэг, урлагийн их наадамд оролцож шүлэг бичдэг авьяастай ч тэс өөр мэргэжил сонгон суралцаж, ажил хөдөлмөрийн зам мөрийг хөөж явсаар нэг л өдөр нутгаа зорин багш н.Цэгмидтэй уулзаж урлагийн сургуульд шалгалт өгөөд үзэх талаараа хэлэхэд нь “Би чамайг хэзээ ирж ингэж асуух бол гэж олон жил хүлээлээ” хэмээсэн нь түүнд урам зориг өгч урлагийн замд хөтлөн оруулжээ. Энэ хүн бол “Этик” продакшныг үүсгэн байгуулагчдын нэг уран бүтээлч, жүжигчин С.Одбаяр юм.

• Хоёулаа яриагаа яагаад жүжигчин мэргэжлийг сонгох болсон тухайгаас эхэлье?

Би 2008 онд КУДС-д элсэн ороод Ардын жүжигчин П.Цэрэндагва багшид шавь нь болж суралцаад 2012 онд төгссөн. Яг үнэнээ хэлэхэд анх өөрийнхөө чаддаг зүйлийг хийх ёстой юм байна. Мөн олны танил, од болно л гэж бодож орж байсан.\инээв\ Харин сургуулиа төгсөхдөө ямар шалгуур өндөртэй, хатуу мэргэжил сонгочихов гэж битүүхэн айж эмээж байсан даа.

• Таны мэргэжлийн сайхан болон бэрхшээлтэй тал?

Хамгийн сайхан жаргалтай мөч бол аавынхаа нэрийг дуудуулаад улаан хивсэн дээр алхах. Анхны үзвэрийн үзэгчид бүтээлийг минь таашааж, нийгэмд хэлэх гэсэн санаа, мессежийг эергээр хүлээн авч алга ташилтын дор мишээн суухыг харах мөчид хамт олноороо бахархдаг.

Бэрхшээлтэй зүйл нь хэрвээ чи нэг л жил урлагаас хөндийрвөл чиний арван жил хөдөлмөрлөсөн хөдөлмөр чинь нурж бүгд чамайг мартаж эхэлнэ. Өөрөө ч бас зэвэрнэ гэж боддог. Тиймээс цаг үеэсээ хоцорохгүй, хойш суулгүй үргэлж идэвхитэй эрэл хайгуул хийхийг хичээдэг.

• Жүжигчин мэргэжил их гоё юмаа. Жүжиглээд л сайхан газруудаар яваад л олны танил болдог гэх мэтчилэн хийсвэрээр харж гаднаас нь дүгнэж ажиглагддаг. Жүжигчин болохоор зорьж байгаа залууст хандаж юу хэлмээр байна?

Хэрвээ та жүжигчин мэргэжлийг эзэмшихээр шийдсэн бол хамгийн чухал зүйл бол маш тууштай, шантардаггүй байх хэрэгтэй. Би өөрөө нэлээн цаг хугацаа алдсан болохоор дүү нартаа захидаг. Чи юунд дуртай байна, хамгийн сайн чадаж байна гэдгээ мэдэх ер нь өөрийгөө л эхэлж ол. Түүнийгээ эцэг эхтэйгээ сайн зөвлөлд гэж захидаг.  Цалин мөнгөгүй үе тохионо. Ядрах үе бол байнга гарна. Түүнчлэн гэр бүлээ хайхрахгүй үе гарна тэр болгонд хань чинь ойлгох, ойлгохгүй ч үе байна. Тэр болгоныг л зохицуулдаг байх хэрэгтэй болно. Хүн ажил мэргэжилдээ тууштай байж эзэн болох хэрэгтэй. Угаасаа амархан ажил гэж байхгүй. Миний хувьд энэ мэргэжлээр ажиллаад 11 жил болсон. Энэ хугацаанд загнуулах, шантрах үе ч гардаг байсан. Нуулгүй хэлэхэд шарандаа нулимс дуслуулж явсан удаа ч бий\инээв\. Жүжигчин хүн цагийг маш сайн баримталдаг, олонтой ажиллах чадвартай, ямар ч байдалд орсон өөрийгөө цэвэрхэн аваад гарах гүйлгээ ухаантай, аль ч салбарын хүнтэй бүх сэдвийн дагуу зөв яриад өнгөрөх хэмжээний мэдлэг мэдээлэлтэй байж бүх нөхцөлд өөрийгөө цэгнэж зохистой явж явах чадвартай байх ёстой юм болов уу гэж боддог.

• Таны хувьд мэргэжлийн сургуулиа төгсөөд шууд ажилд орсон уу?

Ангийн багштайгаа зөвлөлдөөд “Free line” студид дуу оруулагчийн дагалдан хийж байгаад “ЭКО” телевизэд дуу оруулагчаар ажлын гараагаа эхэлж байсан.

• “Этик” продакшнтай холбогдсон түүхээ хуваалцаач?

Манай ангийн Даваазул, дээд ангийн Энхжин ах бид ойр дотно нөхөрлөдөг байсан. Бид нийлж продакшн байгуулбал яах бол гээд их ярилцдаг байсан. Нэг өдөр найруулагч Даваазул “Хүний цаана” кино зохиол бичигдсэн продюсероо хайж байна гэж хэлсэн. Тэгээд 2018 онд бид ярилцаад “ЭТИК” гэдэг нэр өгөөд анхны уран бүтээл болох “Хүний цаана” киногоо бүтээж байсан.

• Таны хувьд нийт хичээн дүр бүтээсэн бэ?

Олон ангит кино болон телевизийн контент, нэг ангит кино гээд нийт 30 аад дүр бүтээсэн. Манай продакшны хувьд нийт 9 уран бүтээл гаргасан. Ес дэх уран бүтээлээ продакшныхаа 5 жилийн ойг тохиолдуулан 2023 оны 8 дугаар сарын 24-ний өдөр “Наймаа” уран сайхны кино мааны нээлтээ хийхэд бэлэн болсон байна.

• Сүүлийн уран бүтээл “Наймаа” уран сайхны киноны тухай?

Миний хувьд гол дүрийн жүжигчний сайн найзын дүр бүтээсэн. Кино маань 90 ээд оны зах зээл шилжих үеийг харуулсан. Урьд урьдын уран бүтээлтэй адил нийгмийн болж бүтэхгүй, дарагдаад өнгөрсөн сэдвийг мэргэжлээрээ дамжуулан мессеж өгсөн бүтээл болсон. Тус кинон дээр бүх газар албан байгууллага хувцас хэрэглэл бүгд зохиомол.

• Киноны зураг авалт хаана хийгдсэн бэ?

Зураг авалтыг 95 хувь нь Дорнод аймгийн Чойбалсан хотод төв дээр нь авсан үлдсэн 5 хувийн зураг авалтыг Сэлэнгэ аймгийн Зүүнхараад очиж төгсгөлийн хоёр сценыг авсан.

• “Наймаа” кинондоо 90-ээд оны зах зээлийн үеийг тусгасан гэж байна. Таны амьдралд зах зээл хэр нөлөөлж байв?

Манайх гэдэг айл тун дажгүй амьдралтай байлаа. Зах зээл эхэлж ах эгч нар  ээлж дараалан оюутан болоход манай 3 өрөө байр маань 2 өрөө 1 өрөө болсоор байгаад над дээр ирэхэд би аав ээжтэйгээ 3*4 харьцаатай жижигхэн байшин болсныг сайн санадаг юм. Ингэж л миний аав ээж минь хоёр үр хүүхдүүдийнхээ төлөө шийдвэр гаргаж зүтгэж ирсэн. Хэрвээ надад боломж олдохын бол аав ээжийгээ амьд ахуйд нь анх амьдарч байсан байрыг нь хэдээрч хамаагүй авч өгөхийг гэж битүүхэн мөрөөдөж явдаг. Би ер нь ааваасаа л их үлгэр дуурайлал авдаг даа. Миний аав минь автын инженер мэргэжилтэй, ээж минь монгол хэл, уран зохиолын багш байсан. Одоо хоёулаа насандаа суугаад нутагтаа амьдарч байгаа.

• Энийг л хүмүүст ойлгуулчих юмсан гэж бодож явдаг зүйл?

Та, чи, бид ямар ч нөхцөлд “Хүн чанараа л битгий алдаасай, Хүн байгаарай” гэж хүсдэг. Бид бүгд  алдаж, онож яваа ч энэ дэлхийд хугацаатай ирсэн зочид шүү дээ. Хүндэлж үгийг дотроо тээж, санаж явдаг зохиолч О.Дашбалбар агсаны хэлсэн “Амьддаа бие биенээ хайрла” гэдэг шүлгийн үгийг хүмүүс  үргэлж санаж яваасай гэж захья.

                        Баярлалаа. Танд уран бүтээлийн өндөр амжилт хүсье.

Ярилцсан: И.Энх-Амгалан